ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ - ΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟΣ
ΜΕΡΟΣ Ζ'
6.3 Οι Καθαροί.
Α’ Μέρος – Εισαγωγικά.
Α’ Μέρος – Εισαγωγικά.
Το 1163 μ.Χ. η Σίβυλλα του Ρήνου, Hildegard von Bingen - οραματίστρια και αγία για τους παπικούς – εξέφρασε τον τρόμο της, όταν συνειδητοποίησε ότι οι Καθαροί ήταν οι προάγγελοι των χρόνων της Αποκάλυψης:
«Διότι έχουν περάσει είκοσι τρία χρόνια και τέσσερις μήνες, από τότε που εξαιτίας της κακίας των ανθρώπων αυτών, οι οποίοι ξεβράστηκαν από το στόμα του μαύρου θηρίου, οι τέσσερις άνεμοι τέθηκαν σε κίνηση από τους αγγέλους των τεσσάρων σημείων του ορίζοντα, προκαλώντας μεγάλη καταστροφή[1]».
Στα μέσα του ΙΒ’ αι. η εμφάνιση των Καθαρών σηματοδοτεί την σύζευξη των πολλών δυαρχικών σεκτών και την ενσωμάτωσή τους στον ίδιο αιρετικό οργανισμό, ο οποίος μιμούμενος τα εξωτερικά χαρακτηριστικά εκκλησίας, εμφανίζεται ως το αντίπαλο δέος του παπισμού στην Δύση.
Το όνομα “Καθαροί” εμφανίζεται σε γραπτό κείμενο για πρώτη φορά σε έργο του αδελφού της φίλης της Hildegard, Elizabeth του Schönau, επίσης οραματίστριας και αγίας για τους παπικούς.
Ο Eckbert, Βενεδικτίνος μοναχός στο αββαείο του Schönau, έγραψε δεκατέσσερις ομιλίες εναντίον τους στα μέσα του ίδιου αιώνα, τις Sermones contra Kataros. Η γερμανική απόδοση του ονόματος Ketzer έφθασε με τον καιρό να σημαίνει τον αιρετικό, γενικά. Οι ίδιοι οι Καθαροί αυτοπροσδιορίζονταν ως “bons homes”, καλοί άνθρωποι. Άλλα ονόματα που τους δόθηκαν ήταν
- Παταρηνοί (Patarenes), από το κίνημα που έδρασε τον ΙΑ’ αι. στο Μιλάνο. Δεν είναι γνωστή η σχέση ή ο συνειρμός που οδήγησε στην απόδοση αυτού του ονόματος, όπως δεν είναι γνωστή η ετυμολογία της λέξης.
- Παταρηνοί (Patarenes), από το κίνημα που έδρασε τον ΙΑ’ αι. στο Μιλάνο. Δεν είναι γνωστή η σχέση ή ο συνειρμός που οδήγησε στην απόδοση αυτού του ονόματος, όπως δεν είναι γνωστή η ετυμολογία της λέξης.
- Poplicani, Publicani, Populiacani, πρόκειται για εκλατινισμό του “Παυλικιανοί”. Χρησιμοποιήθηκε περισσότερο στην Βόρεια Φραγκία.
- Burges, δηλ. Βούλγαροι, προφανώς από την σχέση των Καθαρών με τους Βογομίλους.
- Αλβιγήνοι (Albigenses), είναι τοπικός όρος και αναφέρεται στους Καθαρούς της Alba[2]. Ως όρος χρησιμοποιήθηκε πρώτα στην Προβηγκία στο τέλος του ΙΒ’ αι. Κατά την διάρκεια της Αλβιγηνικής εκστρατείας χαρακτήριζε όλους τους αιρετικούς που αντιμετωπίστηκαν από τα παπικά στρατεύματα. Αργότερα η σημασία του ονόματος περιορίστηκε πάλι και μόνο στους Καθαρούς.
- Άλλα δύο ονόματα με τοπικό χαρακτήρα και προέλευση είναι τα Τουλουζάνοι (Toulousain) και Προβηγκάλιοι (Provençal).
- Υφαντές (Textores)˙ το όνομα εμφανίζεται στον Eckbert του Schönau. Φανερώνει την ανατολική προέλευση του καθαρισμού. Έμποροι από την Κωνσταντινούπολη έφεραν στην Δύση την δυαρχία μαζί με τα μεταξωτά υφαντά. Την διδασκαλία μαζί με το εμπόρευμα παρέδωσαν οι αντίστοιχοι δυτικοί έμποροι και την μετέδωσαν στους εγχώριους παραγωγούς. Θεωρείται ότι χρησιμοποιείται για πρώτη φορά στην επιστολή του Γοδεφρείδου της Ωξέρ προς τον Βερνάρδο του Κλαιρβώ, αλλά εμείς το συναντήσαμε ήδη στο Chronicon S. Andreae Casti-Cameracesii III.3 (κεφ. 6.2.11), κείμενο που προηγείται κάποια χρόνια και αναφέρεται σε ομάδα, η οποία δεν εκλαμβάνεται από τους ιστορικούς ως σέκτα Καθαρών.
- Runcarii, Runkeler, επίσης τοπικό όνομα, το οποιο συναντάται στην Γερμανία. Ο Φρειδερίκος Β’ τους αποκαλεί Roncaroli[3].
- Garatenses, αναφέρεται στην Βίβλο των δύο Αρχών (βλ. κεφ. 6.2.17). Πρόκειται για τους οπαδούς της μετριοπαθούς δυαρχίας, μέσα στους κόλπους των Καθαρών. Ίσως να ετυμολογείται από τον Garatus, Καθαρό επίσκοπο της Εκκλησίας του Concorezo το 1200 μ.Χ. Ισχυρίζονταν ότι είχε παραλάβει την διδασκαλία του απευθείας από τους Σλάβους και τους Βουλγάρους και ήταν Μοναρχιανός.
Άλλα ονόματα, όπως Sperionistae, Albanenses, Bagnolenses κλπ. πιστεύεται ότι εκπροσωπούν διάφορες φραξίες εντός της αίρεσης.
Εκτιμώντας τα συμπεράσματα που προκύπτουν από τα διάφορα ονόματα, γίνεται κατανοητό ότι αυτά μπορούν να χωριστούν σε τρείς κατηγορίες˙ στα ονόματα με καθαρά τοπικό χαρακτήρα, στα ονόματα που φανερώνουν την προέλευση της αίρεσης και μόνο ένα από αυτά, το “Καθαροί” προκύπτει από κάποια θεωρητική αρχή των πεποιθήσεών τους, καθώς “Καθαρούς” καλούσαν αρχικά μόνο τους εκλεκτούς. Ως “Καθαροί” αυτοαποκαλούνταν οι Νοβατιανοί και με το όνομα αυτό καταδικάστηκαν από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο. Ο όρος δηλ. ήταν γνωστός από παλαιά στην Δύση, οπότε από μόνος του είναι μεν ενδεικτικός ανατολικής προέλευσης, όχι όμως αποδεικτικός. Το πρόβλημα τη προέλευσης των Καθαρών του Μεσαίωνα δεν μπορεί να λυθεί μόνο από την χρήση των ονομάτων. Πρέπει να ερευνηθεί μέσα από την εξέταση της εξέλιξης της δυαρχίας στην Δύση, σε θεωρητικό και ιστορικό επίπεδο και αυτό θα γίνει αμέσως παρακάτω.
http://www.impantokratoros.gr/gnostikismos-z.el.aspx
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου