Εφημερίδα "Μακεδονία της Κυριακής", 29 Απριλίου 2012: Αφιέρωμα, "Μέρες του Μάη του '36 στη Θεσσαλονίκη"

Οι απεργιακές κινητοποιήσεις των καπνεργατών και οι συγκρούσεις με την αστυνομία, μέσα από την ειδησεογραφία και την αρθρογραφία της "Μακεδονίας", που αποτελούν ένα μοναδικό ντοκουμέντο για τα τραγικά γεγονότα που συντάραξαν την Ελλάδα.

Η εφημερίδα κυκλοφορεί και στην Αθήνα και σε άλλες μεγάλες πόλεις. Σας παρακαλώ στείλτε σε όποιον νομίζετε πως τον ενδιαφέρει.

Επιμέλεια αφιερώματος – κείμενα: Στέλιος Κούκος

skoukos@makthes.gr

Η εισαγωγή του αφιερώματος

Ο "Επιτάφιος" του Γιάννη Ρίτσου και η μελοποίησή του από τον Μίκη Θεοδωράκη μαζί με ένα απέριττο μνημείο στη συμβολή των οδών Εγνατίας και Βενιζέλου είναι σχεδόν ό,τι έμεινε για να μας θυμίζει τον πικρό και στυγνό Μάη του '36 της Θεσσαλονίκης. Είναι όμως αυτό αρκετό;

Τον Μάιο του 1936 οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης έζησαν δραματικές μέρες. Οι μέρες αυτές ήταν ιδιαίτερα τραγικές για όσους έχασαν τους δικούς τους ανθρώπους στις εργατικές κινητοποιήσεις που ξεκίνησαν σαν σήμερα, 29 Απριλίου, από τον κλάδο των καπνεργατών.

Ανατρέχοντας στα κείμενα της "Μακεδονίας", θα μπορούσαμε να πούμε πως τόσο η ειδησεογραφία όσο και η καυστική αρθρογραφία αποτελούν ένα μοναδικό χρονικό των δραματικών και τραγικών ημερών που έζησε η πόλη. Σε ορισμένα σημεία νομίζεις πως αποτελούν συγκλονιστικές αναπαραστάσεις σκηνών αρχαίας τραγωδίας. (Τα γλαφυρά αυτά κείμενα θα μπορούσαν να βρίσκονται και να διδάσκονται σε ποικίλου είδους εγχειρίδια). Αντίστοιχα μνημεία και ντοκουμέντα αποτελούν και οι φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν τις μέρες εκείνες.

Η "Μακεδονία" παρακολούθησε από κοντά τις εξελίξεις στο θέμα αυτό και στάθηκε στο πλευρό των καπνεργατών και των λοιπών επαγγελματιών που μπήκαν στη συνέχεια στις κινητοποιήσεις. Η εφημερίδα δεν δίστασε να στηλιτεύσει με πολύ σκληρά άρθρα την αδιαφορία -την ακηδία όπως γράφει- της πολιτείας για τα προβλήματα των μη προνομιούχων αυτών κλάδων. Και έγινε πολύ καυστική όταν η πολιτεία και η αστυνομία άρχισαν να δείχνουν το βάναυσο και στυγνό τους πρόσωπο δολοφονώντας εν ψυχρώ και εν μέση οδώ τους ανθρώπους που αγωνίζονταν για τον άρτο τον επιούσιον.

Ο συντάκτης της "Μακεδονίας" δεν δίστασε να γράψει πως την ειρηνική αυτή εργατική κινητοποίηση οι αρχές "μετήλθον παν μέσον διά να την μεταβάλουν εις αιματηράν σύρραξιν και να την χαρακτηρίσουν ως κομμουνιστικήν επανάστασιν εις τρόπον ώστε να δημιουργηθεί ευνοϊκόν έδαφος προς εγκαθίδρυσιν φασιστικής τρομοκρατίας". Πράγμα που έγινε λίγους μήνες μετά, την 4η Αυγούστου!

Σε ένα άλλο κείμενο διαβάζουμε τα εξής: "Εάν οι χωροφύλακες του Ντάκου δεν εδολοφόνουν τους αγωνιζομένους διά το ψωμί τους εργάτας, δεν θα εξανίστατο ολόκληρος ο λαός, δεν θα εγενικεύετο η απεργία, δεν θα περιεπίπτομεν εις αναρχίαν, δεν θα διηρχόμεθα τας τραγικάς ημέρας ταύτας.

Ας μείνουν κατά μέρος αι άθλιαι και δικολαβικαί δικαιολογίαι περί κομμουνισμού, περί προπαγανδών, περί επιθέσεως των εργατών δήθεν κατά χωροφυλάκων, περί διασαλεύσεως της τάξεως εκ μέρους αυτών. Όλα αυτά είνε ψεύδη ασύστολα, γελοία φαντασιοκοπήματα ΧΩΡΟΦΥΛΑΚΙΣΤΙΚΑ προκαλούντα μόνον την αηδίαν".

Αλλά μήπως και σήμερα η επέτειος αυτή δεν αντιμετωπίζεται ανάλογα από την ίδια την πόλη; Δεν θα μπορούσε η επέτειος αυτή να αποτελεί μια αφορμή για ευρύτερους σύγχρονους προβληματισμούς και πραγματοποίηση ποικίλων εκδηλώσεων; Η επέτειος αυτή δεν αποτελεί μία από τις κορυφαίες των 100 χρόνων από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης που γιορτάζουμε φέτος;